Het Nederlands Watermuseum is gevestigd in een monumentaal pand en ligt in het monumentale Park Sonsbeek. Het pand en de omgeving kennen dan ook een rijke historie. Neem een duik in de geschiedenis van het pand.
Rond 1404 is voor het eerst iets bekend over de St. Agnieten-Begijnenwatermolen. Deze korenwatermolen behoorde aan het Agnietenconvent, een nonnenklooster van de Augustijnenorde, dat aan de Beekstraat is gelegen. In het kloostercomplex woonden begijnen; vrouwen die geen kloostergelofte (zoals nonnen) hebben afgelegd, maar wel de belofte hebben gedaan om kuis en gehoorzaam een godsdienstig leven te leiden. Om deze reden noemt men in de vroegere eeuwen de korenwatermolen St. Agnieten-Begijnenwatermolen.
Tip: We hebben een gratis wandeling ontwikkeld ‘Van molen tot molen’. Hierin ontdek je interessante informatie over het gebied tussen het Nederlands Watermuseum en de Witte Molen.
Meer over de wandelingWist je dat Arnhem is ontstaan aan de Sint Jansbeek in plaats van aan de Rijn? In het gebied stonden ooit tien watermolens, die samen het eerste bedrijventerrein van de jonge stad Arnhem vormden.
Tot in het begin van de 16de eeuw heeft de molen met een onderslagwaterrad gedraaid. Daarna met twee achter elkaar opgestelde bovenslagwaterraderen. In deze periode is de koren- watermolen leenplichtig aan het kasteel Doorweerth en moet om deze reden gratis een bepaalde hoeveelheid graan malen. Tijdens de 80-jarige oorlog komt het pand in handen van de Gedeputeerde Staten van Gelderland.
De laatste molenaar van de Begijnenmolen was meneer P.M. Scholten.
Tot 1913 heeft de Begijnenmolen altijd een molenfunctie gehad, daarna niet meer. Toen de Begijnenmolen al niet meer maalde, begon de Nederlandse Heidemaatschappij een viskwekerij. De overheid wilde dat er meer vis gegeten werd, als variatie op het eetpatroon. Het gebouw werd verbouwd en uitgebreid. Op het veld naast de molen werden bassins aangelegd, waar de opgekweekte forellen zwommen. Tot in de tachtiger jaren werden er forellen geleverd aan de schepen van de Holland-Amerikalijn.
De naam van het gebouw Aquarium, waar nu Grand Café Aan de Beek is gevestigd, dankt zijn naam aan deze viskwekerij. In het Grand Café Aan de Beek kan je terecht voor een heerlijke lunch of borrel.
1404-1524: St. Agnietenklooster
1524-1663: Gedeputeerde Staten van Gelderland
1663-1821: Diverse opeenvolgend eigenaars en pachters
1821-1899: H. J. C. J. baron van Heeckeren v. Enghuizen
1899-heden: Gemeente Arnhem met verschillende huurders:
1913-1967: Viskwekerij Nederlandse Heidemaatschappij
Jaren 70/80: Restaurants o.a. Bistro De Begijnenmolen
2002-2003: Ver- en nieuwbouw tot Nederlands Watermuseum
13-12-2003: Openstelling voor het publiek
07-06-2004: Officiële opening Watermuseum
Waar ooit de watermolen stond vind je nu een nieuw waterrad dat energie opwekt voor het museum. Het waterrad aan de achterzijde van het museum draait is in 2014 door de Vrienden van Sonsbeek geschonken als vervanger van het oude, versleten rad (deze staat nu bij de ingang van het Nederlands Watermuseum). Het draagt de naam van Joop Morsink, het ‘waterhoofd’ van de gemeente Arnhem die in 2016 is overleden. Buiten zie je het waterrad draaien en binnen zie je hoeveel energie is opgewekt. Wist je dat je daardoor je elektrische fiets bij ons kan opladen dankzij deze waterkracht?
Tip: We hebben een leuk lesprogramma over Waterkracht voor basisschoolleerlingen in de bovenbouw.